Değerli sanatçı İlhan İrem, böbrek yetmezliğine eşlik eden kalp yetmezliği ve teneffüs zahmeti sonucu hayatını kaybetmişti. Kronik böbrek yetmezliklerinin çoklu organ yetmezliklerine yol açabileceğine dikkat çeken Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği İdari ve Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Melike Betül Öğütmen bahis hakkında kıymetli açıklamalarda bulundu.
Böbreklerin fonksiyonlarını yerine getiremediği durumların böbrek yetmezliği olarak tanımlandığını belirten Prof. Dr. Melike Betül Öğütmen, bu durumun kronik böbrek yetmezliğine çevrilmesini ise şöyle özetledi; “Böbreklerdeki fonksiyonların azalmasının saatler, günler içerisinde ortaya çıkmasına akut (ani başlangıçlı) böbrek yetmezliği denilirken, işlevlerinbir müddettir (3 ay) yerine gelmemesi ve bu durumun devam etmesine ise kronik (kalıcı) böbrek yetmezliği ismi verilmektedir.” dedi.
Hastalığın ise birçok farklı nedeni olabileceğine dikkat çeken Öğütmen; “Böbrek yetmezliği tedavisi hastalığın nedenine, ayrıyeten akut (ani) başlangıçlı ve kronik olmasına nazaran değişebilir. Ani başlangıçlı böbrek yetmezliğinde, çoklukla altta yatan nedenin ortadan kaldırılması, tedavi edici olacaktır.
Kronik böbrek yetmezliğinde ayrıyeten hastanın sistemli takibe gitmesi, ömür biçimi değişimleri (sigaranın bırakılması, tuzun kısıtlanması, ülkü kilo, sağlıklı beslenme, vb.), diyabet hastalarında kan şekerinin uygun hudutlar içerisinde tutulması, tansiyon hastalarında tansiyonun denetim altında olması üzere hastalık nedenine mahsus tekliflerde bulunulabilir.
Son devir böbrek yetmezliği ismi verilen, kronik böbrek yetmezliğinin en ileri safhası olan böbrek fonksiyonlarının tamamına yakını bozulduğu durumlarda ise böbrek yerine koyma tedavileri gündeme gelmektedir.
Bunlar; konut tedavileri, mesken hemodiyalizi, periton diyalizi (karın diyalizi), merkez tedavisi (diyaliz merkezlerinde hemodiyaliz tedavisi), böbrek nakli olarak sıralanabilir. Lakin bu uygulamaların böbrek yetmezliğinin en ileri safhası için mevcut tedavi sistemleri olduğu unutulmamalıdır.” dedi.
Kronik böbrek yetmezliği konusunda periton diyalizi ve hemodiyaliz tedavi teknikleri ortasındaki farklara değinen Prof. Dr. Melike Betül Öğütmen kelamlarına şöyle devam etti; “Periton diyalizi; hastanın karın boşluğuna küçük bir teşebbüs ile yerleştirilen, ince, yumuşak, silikondan yapılmış kalıcı bir tüp (kateter) aracılığı ile verilen özel olarak hazırlanmış bir solüsyon ile, hastanın kendi karın zarı (periton) kullanılarak hastanın kanının ziyanlı unsurlardan arındırılması ve bedendeki sıvı istikrarının sağlanması sürecidir.
Hemodiyaliz ise damar yolu kateter yahut fistül ismi verilen uygun bir damar giriş yolu kullanılarak hastadan alınan kanın, bir makine ve pompa yardımıyla diyalizör ismi verilen bir süzgeçten (yapay böbrek) geçirilirken sıvı ve solüt içeriğini düzenleyerek hastaya geri verilmesine verilen isimdir. Genelde haftada 3 kere, 4 saat süren seanslar biçiminde uygulanır.
Periton diyalizinde en değerli özelliklerden biri hastaların tedavileri konutlarında, kendi hayat alanlarında gerçekleştiriyor olmasıdır. Ayrıyeten seyahat özgürlükleri ve gün içinde hür kalabilme özgürlüğü de çalışan ve genç hastalarda hayat kalitesine katkı sunmaktadır. Bunun paralelinde tansiyon denetimi güzel sağlanmaktadır. Anemi ve buna bağlı hormon tedavisi de daha az yaşanır. Hemodiyalizde olduğu üzere kan kaybı görülmediğinden demir ihtiyaçları de daha azdır. Bu küme hastaların ilaç kullanımı daha azdır.
Hemodiyaliz tedavisinde; hastalar haftada 3 gün bir diyaliz merkezine bağlı ömürlerini devam ettirmekte ve her diyaliz seansında kayıpları olduğu için daha fazla ilaç kullanmak zorunda kalıyorlar.” dedi.
Diyaliz sistemlerine nazaran kullanım oranlarını anlatan Öğütmen, periton diyalizi tedavisi sonrasına da dikkat çekti; “Şu an Türkiye’de yaklaşık 3600 hasta periton diyalizini uygulamaktadır. Son 5 yıllık ortalamaya bakarsak tüm böbrek yersizliği hastalarının 4’ü periton diyalizi, 22’si böbrek nakli, 74’ü ise hemodiyaliz tedavisi olmaktadır.
Periton diyaliz tedavisine başladıktan sonra dikkat edilmesi gereken en kıymetli mevzu hijyendir
Günlük hayatta birçok iş için ellerimizi kullanmamızdan dolayı ellerin en çok kirlenen ve hastalık nedeni olan mikropları taşıyan organlarımız olduğunu belirtmeliyim. Ellerimizin kirli olduğunu gözlerimizle görebiliriz, lakin mikropları göremeyiz. Göremediğimiz bu mikroplar periton diyalizi yaparken karın içine ulaşarak peritonite neden olabilir. Ellerde oluşan kirleri su ve sabunla kolay kolay temizleyebilirsiniz. Pansuman sırasında kesinlikle maske kullanılmasını istiyoruz. Katetere dokunmadan evvel her vakit eller uygunca yıkanmalıdır. Banyo duş biçiminde yapılmalı, banyo sonrası kateter çıkış yeri yeterlice kurulanıp pansuman yenilenmelidir. Denize, havuza girerken kateter çıkış yeri, merkezin önerdiği su geçirmeyen bir bantla kapatılmalı. Ferdî paklık kurallarına uyulmalı, iç çamaşırlar her gün değiştirilmeli ve çok sıkı giysiler giyilmelidir.” ihtarında bulundu.
Kalp hastalarında periton diyalizinin önemi
Periton diyalizinin bilhassa hangi tip hasta kümelerinde kullanılması gerektiğine dair ise Öğütmen, kıymetli açıklamalarda bulundu; “Tıbbi açıdan sakıncalı bir durum olmadığı sürece tüm böbrek hastaları periton diyalizi için uygun birer adaydır. Deveran yetersizliği, kalp yetmezliği yahut damar giriş yolu sorunları nedeni olan hastalar periton diyalizini bilhassa tercih edebilir. Benzeri biçimde etkin çalışan, seyahat etmek, özgür ve bağımsız kalmak isteyen hastalar için de yeniden periton diyalizi daha uygun bir seçenek olacaktır. Öte yandan kardiyovasküler hastalar içinde değerli bir tedavidir. Tedaviye dirençli kalp yetersizliği hastalarında sıvı yükü birikmeye başlar. Bu hastaların kısa periyodik tedavi ve ultrafiltrasyon için tedaviye gereksinimleri oluşur. Bunun için de önerilen tedavi modeli periton diyalizidir.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı