Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fazilet Yörük, “Politus: Yapay Zekâ Temelli Bilgi Platformu”adlı projesiyle Avrupa Araştırma Konseyi’nden (European Research Council – ERC) Kavram Kanıtlama desteği almaya hak kazandı. Politus Projesi, toplumsal medya ve öbür büyük data kaynaklarını kullanarak topluma ve siyasete, yani insan davranışına ait, gerçek vakitli, geriye dönük ve nüfusu istatistiksel olarak temsil edebilen datalar sağlayacak. Toplumsal araştırma sistemindeki büyük ihtilalin öncülerinden olmayı vaat eden Politus Projesi ile Politus Analytics isimli bir data platformu inşa edilecek. Klasik anket tekniğiyle data toplamanın ötesine geçecek bu bilgi platformu hem toplumsal ve siyasi trendleri anlamak için hem de adil toplumsal siyasetler tasarlanmasına katkıda bulunmak için kullanılacak.
Avrupa’daki en âlâ araştırmacıları ve çığır açıcı projelerini destekleyen Avrupa Araştırma Kurulu (European Research Council – ERC), Koç Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fazilet Yörük ve araştırma kümesi tarafından geliştirilecek olan Politus Analytics isimli data platfomunu destekleme kararı aldı. 2016’da “Refah Devletinin Yeni Siyaseti: Yükselen Ekonomilerde Yeni Bir Refah Devleti Rejimine Doğru” başlıklı projesiyle (emw.ku.edu.tr), ERC’nin 1,5 milyon avro’luk başlangıç fonunu almaya hak kazanan Doç. Dr. Fazilet Yörük, Türkiye’den bu takviyesi alan birinci sosyolog olmuştu. Bu yıl da ERC projelerinden, topluma ve iktisada bir yarar oluşturulmasını sağlamak gayesiyle verilen ve daha evvel ERC dayanağı almış araştırmacıların başvurabildiği Kavram Kanıtlama (Proof of Concept) dayanağına layık görüldü. Politus, Türkiye’ye toplumsal bilimler alanında verilen birinci ERC Kavram Kanıtlama dayanağını getiren proje oldu. Bu davette tüm dünyadan 55 proje takviyeye hak kazanırken, Politus toplumsal bilimler alanında fonlanan iki projeden biri oldu. Proje 18 ay boyunca 150 bin avro’luk dayanak alacak.
Klasik Anket Yolunun Ötesine Geçecek Bilgi Platformu
Son derece karmaşık bir yapıya sahip insan davranışının toplumsal medyadan anlaşılması, toplumbilimin ve bilgisayar mühendisliğinin tam manasıyla disiplinler ortası bir sinerji yaratmasını gerekli kılıyor. Sosyologlar, bilgisayar mühendisleri, matematikçiler ve hesaplamalı toplumsal bilimcilerden oluşan Politus grubu, toplumun, siyasetin ve datanın karmaşık yapısını çözümleyecek tahliller yapabiliyor. Bu da bu mevzuda kullanılan prosedürler manasında devrimsel bir yeniliğe işaret ediyor. Böylelikle hem klasik anket usulünün hem de toplumsal medya takibinin ötesine geçilebiliyor. Klasik anketlerin sağladığı bilgi çok seyrek, maliyeti yüksek ve geriye dönük bilgi edinmek çok güç. Toplumsal medyadaki eğilimlerin tahliline üzerine konseyi toplumsal medya takibi çalışmaları ve kesimi ise, toplumun geneline ait kısıtlı yahut aldatıcı bilgiler aktarabiliyor.Örneğin, yaşlı nüfus yahut kırsal nüfus, toplumsal medyada olağanda olduğundan çok daha az temsil ediliyor ve toplumsal medyadan alınan eğilimler, yaşlıların ve kırsal nüfusun eğilim ve özelliklerini gözden kaçırabiliyor. Klasik anket yoluyla yahut toplumsal medya takibi ile bilgi toplamanın ötesine geçen Politus ise toplum bilim, istatistik, bilgisayar mühendisliği üzere bilim kısımlarının bir ortada çalışması sayesinde bu temsiliyet gibisi sorunları çözmeye çalışıyor.
Politus Analytics, araştırmacılar, siyasi partiler, STK’lar ve şirketlerin muhtaçlık duydukları gerçek vakitli, temsili ve panel bilgiyi (farklı vakitlerde ölçümlenmiş çok boyutlu veri) çevrimiçi bir bilgi platformu üzerinden sağlayacak. Kullanıcılar, çeşitli filtre ve kategorileri seçerek, istek ettikleri bilgiyi sayısal olarak ya da bir harita üzerinde ve zamansal grafiklerle elde edebilecekler. Örneğin, orta yaşlı muhafazakâr erkeklerin iktisat konusunda hissettikleri tasa ya da genç orta sınıf bayanların etraf konusundaki hassaslıkları, gerçek vakitli olarak bir harita üzerinde incelenebilecek. Bu temsili panel bilgi de kamuoyu araştırması usulü açısından değerli bir sıçramaya karşılık gelecek.
Türkiye’de En Fazla ERC Takviyesi Koç Üniversitesi Öğretim Üyelerinde
En özgün ve yenilikçi bilimsel araştırmalara dayanak sağlayan, Avrupa’nın bilimsel alanda en itibarlı ve tanınmış kurumu olan Avrupa Araştırma Kurulu (ERC) fonu 2012’den bugüne kadar Türkiye’den 37 itibarlı projeye verildi. Bu fonların 21’i Koç Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından alındı. Bunların 15’i ana proje takviyesi, 6’sı ise ticarileştirme emelli ek ERC takviyesi olan Kavram Kanıtlama dayanağı almış olup, ana projelerin 9’u mühendislik, 4’ü toplumsal bilimler ve 2’si de moleküler biyoloji ve genetik alanındaki araştırmalardan oluşuyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı