Dünya Etraf Günü, İsveç’in Stockholm kentinde 1972 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler Etraf Konferansı’ndan bu yana etrafın korunması konusunda dünya çapında farkındalık yaratılması ve aksiyonda bulunulması gayesiyle her yıl 5 Haziran’da kutlanıyor. Bu Etraf Günü’nde ise genç iklim aktivisti Baran Örnek, Change.org Türkiye’de başlattığı “Orman Yangınları İçin Kırmızı Alarm” kampanyasıyla orman yangını döneminin başladığını ve ormanları korumak için acil hareket planlarının yapılması gerektiğine dikkat çekiyor.
Gezegenimizin akciğeri olan ormanlar, iklim krizi ile gayrette karbon yutağı olarak büyük değere sahip. Ancak iklim krizinin tesirleri arttıkça orman yangınlarının müddeti ve şiddeti de artıyor. 2021 yılı Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da orman yangınlarının en yıkıcı olduğu yıl olarak kayıtlara geçti. Avrupa coğrafyasında, 39 ülkede orman yangınları çıktı, 1.113.464 hektar alan yandı. Bilimsel raporlar yangınların ve tesirlerinin global sıcaklıkların yükselmesiyle birlikte daha da artacağını söylüyor.
Türkiye’de toplam ormanlık alanın 60’ını birinci ve ikinci derece yangın hassas alanları oluşturuyor. EFFIS bilgilerine nazaran Türkiye’de geçen sene çıkan orman yangınlarında 206.013 hektarlık alan yandı, onlarca farklı tipten binlerce hayvan hayatını kaybetti ve yazık ki Türkiye, 39 ülke ortasında en çok orman alanı yanan ülke olarak birinci sırada.
Bu sene ve gelecek yıllarda daha fazla yangın faciası yaşanmaması ismine erken önlem ve müdahale çok değerli, ayrıyeten yangınlar başladığında da acil hareket planlarının hazır olması gerekiyor. Bu acil aksiyon planının taleplerini ise Orman Yangınları İçin Kırmızı Alarm imza kampanyası şu formda sıralıyor:
- Orman yangınlarının süratli denetim altına alınabilmesi için Bakanlık tarafından yapılan hazırlık planları açıklansın.
- Yangınların ağırlaştığı bölgelere kâfi sayıda yangın gözetleme ve erken müdahale kuleleri inşa edilsin.
- Yangın helikopterlerinin sayısı açıklansın. Kâfi sayıda helikopter derhal satın alınsın.
- Yangın emekçilerinin sayısı artırıldı mı?
- Yangınlar için ne kadarlık bütçe ayrıldı?
- Kaç yangın söndürme uçağı var? Bu uçakların bakım ve tamiratı yapıldı mı? Bu uçakların kaçı kullanılıyor?
- Yangınlar sırasında can kaybını azaltmak için tahliye planı hazırlandı mı?
- Yangın riskini en aza indirmek için ormanların ziyarete yasaklanması planı yapıldı mı?
5 Haziran Dünya Etraf Günü’nde, geçen sene denetim edilmeyen ve süratle yayılan orman yangınlarının bu sene de tekrarlanmaması için acil aksiyon planı oluşturulması ve bir an evvel harekete geçilmesi talebiyle Change.org Türkiye’de imza kampanyası başlatan Baran Örnek, “Bugün Dünya Etraf Günü. Meğer en büyük etraf zenginliğimiz olan ormanlarımızı yangınlara kaybetmeye başladık bile. Önlemsizlik yangınlardan daha büyük kayıplara yol açıyor. Geçen sene yok olan ağaçları, yitirdiğimiz canları, yükselen çığlıkları unutmadım. Pek çok canlının yuvası olan ormanlar barındırdığı biyoçeşitliliğin yanı sıra bilhassa fosil yakıtların gün geçtikçe kirlettiği havamızı temizliyor, ciğerlerimizi oluşturuyor. Tedbirsizlik ise ciğerlerimizi feda etmek ile eş kıymet. İklim krizi ile uğraş için, geçen yılki feryatların bu sene de yükselmemesi için yetkililerden orman yangınlarına karşı gerekli tedbirleri almalarını talep ediyorum” yorumunda bulundu.
Görüşler:
Ormancılık Siyaseti Uzmanı Prof. Dr. Erdoğan Atmış: Birinci önlem yangın çıkmasını önlemek olmalı. Bu önlemlerin ne olduğu sorgulanmalı. İkinci hedef yangınları en erken biçimde tespit edip erken müdahale etmek. Ama erken müdahale için karada da takımlar ve araçlarınız kâfi olmalı. 2020 ve 2021’deki yangınlarda büyük alanların yanmasının nedeni de kâfi kaynak ayrılmaması. Bir öteki neden de orman içindeki ağır faaliyetler. Ormanlarda maden alanları, güç alanları, turizm alanları vb. ormancılık dışı gayeler için verilen müsaadeler ormanları param modül etti. 2B ile orman dışına çıkarılan alanlarda yeni siteler, yerleşimler kuruldu. Tekrar evvelden yangın riski olan yerlerde yaz aylarında odun üretimi yapılmazdı, artık yapılıyor. İnsanlarımız yazın ormanları rekreasyon için daha fazla kullanmaya başladı. Bunların hepsi ormanlardaki insan etkileşimini arttırdı. Bu da yangın riskini artırıyor. Havaların sıcak gittiği ve nem açığının arttığı temmuz ve ağustos aylarında bitkiler de kurumuş olduğu için yanıcı unsur riski de artıyor. Elde bütçe kısıtlaması nedeniyle eğitilmiş orman emekçisi ve araç gereç de yetersiz olduğunda yangın başlayınca yayılması da kolay ve süratli oluyor. Ne yazık ki ormancılık örgütü uyguladığı yanlış ormancılık siyasetleri nedeniyle orman yangınlarıyla önemli biçimde uğraş etme gücünü kaybetti. İşte bütün bunlar bu seneyi de, gelecek yılları de ülkemiz ismine yangın felaketlerinin yüksek olabileceği bir yer haline getiriyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı